جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب» معروف به الغدیر کتابی به زبان عربی با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی (ع) در واقعه غدیر نوشته عبدالحسین امینی. کتاب در ۱۱ جلد تنظیم شده است و جلد نخست آن به بررسی سند حدیث غدیر اختصاص دارد. امینی حدیث غدیر را یقین‌ آورترین و متواترترین حدیث منقول از پیامبر (ص) می‌ داند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن ۱۴ با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می‌ کند. او در جلد اول نام ۱۱۰ صحابی و ۸۴ تابعی از راويان واقعه غدیر را گردآورده است. امینی در ۶ جلد بعدی شاعران غدیر را معرفی و اشعار ایشان را نقل کرده است. او در جلدهای پایانی ضمن ادامه معرفی شاعران غدیر به برخی از اختلافات شیعه و اهل سنت مثل جایگاه خلفای سه‌ گانه و نقدهای شیعیان بر آنها، فدک، ایمان ابوطالب، تحلیل رفتارهای معاویه بن ابوسفیان و... می‌ پردازد. امینی برای نوشتن این کتاب به کتابخانه‌ های کشورهای مختلف از جمله هند و مصر و سوریه سفر کرد. نویسنده الغدیر گوید من به بیش از صدهزار کتاب مراجعه کردم و بیش از ده هزار کتاب را کامل مطالعه کردم. نوشتن الغدیر بیش از ۴۰ سال طول کشیده است. درباره الغدیر کتاب‌ ها و پایان‌ نامه‌ های متعددی نوشته شده است.

این كتاب، كتاب مختصر و مفیدى است كه دربردارنده مباحث اصول دین و عمده مباحث كلامى است و از هشت فصل تشكیل شده است: فصل اول كه شامل هفت مبحث مى شود و درباره امور عامه است و داراى بحث‌ هایى مانند وجود و عدم، امكان و وجوب، قدم و حدوث مى باشد. فصل دوم كه آن هم هفت مبحث دارد و درباره جواهر و احكام آن‌ ها است. فصل سوم داراى بیست مبحث است و در مورد اعراض بحث مى كند. فصل چهارم، شانزده مبحث دارد و راجع به اثبات واجب الوجوب و بررسى صفات ثبوتى و سلبى حق تعالى است. فصل پنجم، هفت مبحث دارد و درباره عدل الهى است و شامل بحث‌ هاى مربوط به حسن و قبح عقلى، افعال عباد، تكلیف، لطف، آلام، ارزاق، آجار و اسعار مى باشد. فصل ششم درباره نبوت است و چهار مبحث دارد: لزوم بعثت انبیا، عصمت انبیا، اثبات نبوت حضرت محمد صلى الله علیه و آله و كرامات. فصل هفتم شامل چهار مبحث و راجع به امامت مى باشد و به بحث‌ هایى در مورد لزوم نصب امام، عصمت امام، اثبات امامت امیرالمؤمنین و سایر ائمه معصوم علیه السلام مى پردازد. و بالأخره فصل هشتم درباره معاد است و چهار بحث دارد و شامل مطالبى مانندِ حقیقت انسان، صحت عدم بر عالم، استحقاق ثواب و توبه است.
آغاز كتاب: بسمله ، الحمد لله المتوحد بالجلال المفترد بالكمال . انجام كتاب: إلي رحمة ربه رب العباد و شفاعة نبيه محمد و آله الأمجاد ]الذريعه 1/63 ، مكتبة العلامة الحلي ، سيد عبدالعزيز طباطبائي 25-26: ملي ، تهران 10/630 ؛ مجلس شورا 25/394 ؛ ملي 10/630 ؛ ايضاح المكنون 1/10؛ هدية العارفين 1/284؛ تاسيس الشيعه 398؛ معجم التراث الكلامي 1/100[

اين کتاب که در نيمه اول قرن سوم به همت ابوجعفر محمد بن عبدالله سمرقندي اسکافي (متوفای ۲۴۰ق) تأليف شده، از منابع مهم در اثبات برتري اميرمؤمنان (عليه السّلام) پس از رسول گرامي (ص) بر همگان است. المعیار والموازنه بيانگر انديشه و باور گروه معتزليانِ بغداد است، که پس از پيامبر(ص) به برتري علي (عليه السّلام) ايمان داشتند، اما با وجود اين امامت مفضول بر فاضل را نيز روا مي داشتند. با توجه به اينکه بسياري از خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار اميرالمؤمنين (عليه السّلام) در آن آمده است، در این باره از دو جهت داراي اهميت است: ۱. خطبه هايي که در آن آمده و از نگاه سيد رضي پوشيده مانده و يا مصلحت در گزينش آن نبوده است. ۲. کتاب مرجع استوار و محکمي براي مطالب نهج البلاغه و پاسخ گوي اعتراض هاي مغرضان و کم اطلاعان درباره نهج البلاغه است . کتاب المعيار و الموازنه بسان بسياري از کتابهاي ديگر در پاسخ به پرسش برخي از پرسشگران نگارش يافته است. نگارنده نخست سبب و انگيزه مردم را از انحراف از اميرمؤمنان (عليه السّلام)، کينۀ گروهي و تعصب جاهلي مي داند. آن گاه روايات بزرگان صحابه را دربارۀ فضيلت علي (عليه السّلام) نقل مي کند، و بي ارزش و تباهي روايات رسيده از پاره اي اصحاب عادي در مفضول بودن حضرت آورده و به نقد آنها مي نشيند. سپس به مقايسه رفتار اميرالمؤمنين عليه السلام با عثمان؛ و ذکر داستان خودداري گروهي از بيعت با ايشان و بردباري و سعه صدر حضرت پرداخته، و پس از آن جنگ جمل را بررسي مي کند. در ادامه، مسايلي چون پايبندي علي (عليه السّلام) به اصول مکارم اخلاق و اجتماع همه ي محاسن در ايشان را با استناد به احاديث مقبول اهل سنت ثابت مي کند. عناوين برخي از موضوعات مطرح شده در کتاب چنين است : - اثبات برتري علي (عليه السّلام) به دليل رواياتي که از بزرگان اصحاب نقل شده است؛ - مقايسه ميان گذشت و شکيبايي و بزرگواري علي (عليه السّلام)، و سخت گيري و تندخويي کساني که پيش از او بوده اند؛ - ذکر آنچه که ميان اميرمؤمنان (عليه السّلام) و کساني که با او بيعت کردند و شکستند؛ - ذکر انواع مخالفان و ستيزه گران با حضرت؛ - روش تحقق امامت و وصف چگونگي بيعت مردم با حضرت؛ - شرح و بيان برتري امام (عليه السّلام) به تمام افراد بشر پس از انبيا و پيامبران؛ - کلمات قصار از امیرمؤمنان (عليه السّلام)؛ - بياني مختصر در پيوند برادري مهاجر و انصار و پيامبر و علي (عليه السّلام)؛ - حديث غدير و تواتر آن نزد مسلمانان؛ - حديث منزلت و اينکه پيامبر (ص) همه نيکويي ها و بلندي هاي مقام و منزلت را غير از شأن نبوت به حضرت امير(عليه السّلام) عطا فرمود. چاپ المعیار والموازنه تصحيح و تحقيق مرحوم علامه محمد باقر محمودي، سال ۱۴۰۲ ق در بيروت؛ بارها از سوی ناشران مختلف چاپ شده است. ترجمه المعیار والموازنه ترجمه دکتر محمود مهدوي دامغاني (ترجمه از روي نسخه چاپ شده با تحقيق آقاي محمودي)، چاپ نشر ني به سال ۱۳۷۴. منابع: مقدمه علامه محمودی بر المعیار والموازنه؛ مقاله در معرفی المعيار و الموازنه از ابوالفضل حافظيان بابلي (کتاب ماه دين ـ شماره ۴۷ و ۴۸، شهريور و مهر ۱۳۸۰)

عبقات الانوار در نقض و ردّ باب هفتم تحفه در زمینه ادلّه امامیه بر امامت امیر مؤمنان علی(ع) نگاشته شده است. مؤلف در این کتاب میکوشد تا فلسفه امامت را روشن کند و نشان دهد که اسلام آن دینی نیست که در دربار خلفا مطرح بوده است. میر حامد حسین در این کتاب حرف به حرف مدّعیات دهلوی را با براهین استوار و مستند نقض کرده است.

«الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب» معروف به الغدیر کتابی به زبان عربی با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی (ع) در واقعه غدیر نوشته عبدالحسین امینی. کتاب در ۱۱ جلد تنظیم شده است و جلد نخست آن به بررسی سند حدیث غدیر اختصاص دارد. امینی حدیث غدیر را یقین‌ آورترین و متواترترین حدیث منقول از پیامبر (ص) می‌ داند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن ۱۴ با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می‌ کند. او در جلد اول نام ۱۱۰ صحابی و ۸۴ تابعی از راويان واقعه غدیر را گردآورده است. امینی در ۶ جلد بعدی شاعران غدیر را معرفی و اشعار ایشان را نقل کرده است. او در جلدهای پایانی ضمن ادامه معرفی شاعران غدیر به برخی از اختلافات شیعه و اهل سنت مثل جایگاه خلفای سه‌ گانه و نقدهای شیعیان بر آنها، فدک، ایمان ابوطالب، تحلیل رفتارهای معاویه بن ابوسفیان و... می‌ پردازد. امینی برای نوشتن این کتاب به کتابخانه‌ های کشورهای مختلف از جمله هند و مصر و سوریه سفر کرد. نویسنده الغدیر گوید من به بیش از صدهزار کتاب مراجعه کردم و بیش از ده هزار کتاب را کامل مطالعه کردم. نوشتن الغدیر بیش از ۴۰ سال طول کشیده است. درباره الغدیر کتاب‌ ها و پایان‌ نامه‌ های متعددی نوشته شده است.

كتاب «محاضرات فى الإلهيات»، تلخيص كتاب «الإلهيات على هدى الكتاب و السنة و العقل» آيت اللّه سبحانى مى‌باشد كه توسط حجة الاسلام و المسلمين ربانى گلپايگانى در سال 1372 به زبان عربى نوشته شده است. اما ترتيب مباحث كتاب به اين صورت است كه ابتدا از مسائل مربوط به ذات الهى شروع شده، بعد به براهين اثبات خدا مى‌پردازد، سپس توحيد و مراحل آن را بيان نموده و مباحثى را راجع به صفات الهى مطرح مى‌كند. مؤلف در آخر كتاب خاتمة المطافى دارد كه در آن بحث از ايمان و احكام آن و صحابه و تقيّه به ميان آمده است.

شرح و تفسیر آیه ولایت در اثبات ولایت و امامت امام علی و بیان ادله عقلی و نقلی مبتنی بر آن است. در این اثر به بررسی ادله اثبات ولایت معصومین(ع) به ویژه امیرالمومنین علی(ع) پرداخته شده و شبهات مخالفان شیعه در این زمینه پاسخ داده شده است. نویسنده از منظری روایی به تفسیر آیه ولایت(آیه 55 از سوره مائده) پرداخته و دلالت این آیه بر ولایت و امامت امام علی(ع) را با توجه این روایات و مفاد خود آیه بررسی نموده است. وی همچنین به شأن نزول آیه مورد نظر و روایات متعددی در مورد شایستگی‌ها و فضایل امیرالمومنین علی(ع) اشاره کرده و این آیه را به صورت انحصاری در حق آن امام و فرزندان معصوم ایشان دانسته و برخی از شبهات مبنی بر عدم شأ ن نزول و عدم دلالت این آیه بر آنان را مورد نقادی قرار داده است.

کتاب « امامت در عقاید شیعه » مجموعه مباحث امامت در دیدگاه شیعه می باشد که سرفصل های آن عبارت است از 1- جانشین پیامبر عنوان توضیحی این فصل ، پژوهشی درباره جانشینی پیامبر خدا از دیدگاه اسلام است . در این فصل ، ابتدا در لزوم وجود جانشین برای رسول خدا بحث می شود که آیا لازم است جانشینی برای رسول خدا انتخاب شود یا نه ؟ آنگاه به مباحثی درباره شرایط جانشین پرداخته می شود . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : بخش اول با عنوان امامت و خلافت چیست ؟ ابتدا به بررسی لزوم وجود خليفه و جانشین برای پیامبر خدا پرداخته و با شواهدی از متون اسلامی نشان داده است که همه فرق اسلامی به لزوم جانشین برای رسول خدا معتقدند و در ادامه به بیان تعریف امامت از دیدگاه شیعه و سنی می پردازد در بخش دوم با عنوان جانشین پیامبر خدا کیست ؟ جانشینی ابوبکر را به چالش میکشد . نویسنده ابتدا ادعای اهل تسنن را در رضایت امیرالمؤمنین كه از خلافت ابوبکر و بیعت با وی مطرح کرده و دلایل آنان را برشمرده است . سپس ادعای آنها پاسخ گفته است . در بخش سوم ، ویژگی های امام و خلیفه از دیدگاه اهل سنت را نقل و خلفای سه گانه را با این ویژگی ها محک زده است تا اثبات کند که هیچ یک از این سه خلیفه حتی واجد این شرایط هم نبودند که علمای اهل سنت برای امام لازم می دانند . ۲- نگاهی به آیه ولایت نویسنده در این بخش به اثبات امامت امیرالمؤمنین از آیات ، روایات و عقل ( دليل افضلیت ) پرداخته است . وی از ادله قرآن و سنت به عنوان نمونه ، آیه ولایت و حدیث غدیر را مطرح می نماید . یکی از آیاتی که برای اثبات امامت و ولایت امیرالمؤمنین ع بدان استدلال میشود ، آیه ولایت است . نویسنده در این فصل درباره چگونگی استدلال به این آیه سخن گفته است . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : در بخش اول به شأن نزول آیه ولایت اشاره شده و اتفاق نظر مفسران اهل سنت را در شأن نزول آیه ولایت درباره امیرالمؤمنین از سوی چهار تن از علمای اهل سنت نقل گردیده است . بخش دوم کتاب به امامت علی که در آیه ولایت پرداخته و ضمن بیان معنای « ولایت » ، به تطابق معنای ولایت ( اولویت ، برتری و سزاوارتر بودن برای به عهده گرفتن امور مسلمانان در آیه و امامت و در بخش سوم شبهه های وارد شده درباره آیه ولایت نقل گردیده و به هریک پاسخی درخور داده شده است . ٣- نگاهی به حدیث غدیر این فصل از کتاب به واقعه غدیر می پردازد و حدیث غدیر را از دو جهت مورد توجه قرار می دهد : یکی آیاتی که در این واقعه نازل شده اند و دیگری ماجرای نصب امیرالمؤمنین به امامت در این روز . نویسنده با توجه به آیات قرآن معتقد است که گرچه آیه غدیر در سیاق آیه هایی است که خداوند اهل کتاب را مورد خطاب قرار داده ، ولی قابل تطبيق برامت رسول خدا نیز هست . وی در ادامه به بیان مطالبی درباره حدیث غدیر می پردازد . غدیر از دیدگاه قرآن ، شمار راویان حدیث غدیر از صحابه ، راویان حدیث غدیر از تابعین و اسناد حدیث غدیر از مطالبی است که نویسنده بدانها پرداخته و در ادامه به چرایی عدم نقل کامل حدیث در متون اهل است اشاره کرده است . سپس به تلاش هایی ناکارآمد برای بی اعتبار کردن حدیث غدیر پرداخته شده و برخی از شبهات معاندین مطرح و پاسخ گفته شده است . ۴- امامت امیرالمؤمنین در سنجش خرد شیعه معتقد است که امامت همچون نبوت ، منصبی و باید نصب امام نیز از سوی خداوند متعال باشد و سندی محکم از سیره و سنت رسول خدا بر این نصب گواهی دهد . نویسنده در این فصل تلاش کرده افزون بر دلایل روایی ، با دلایل عقلی هم ، امامت امیرالمؤمنین را اثبات کند . این فصل در دو بخش تنظیم شده است : بخش اول ، ویژگی های پذیرفته شده برای امام چون : علم و دانش ، شجاعت و دلیری و عدالت و دادگری را برمی شمارد و به نقد دیدگاه کتاب شرح المواقف می پردازد . بخش دوم ، ویژگی های امیرمؤمنان را بر می شمارد و برای هریک از ویژگی های حضرت ، دلايل واسنادی نقل می کند . نقد دیدگاه ابن تیمیه و سخن پراکنی وی از دیگر مطالب بخش دوم است . ۵- نقش شورا در امامت نویسنده در این فصل به بیان خاستگاه نظریه شورا پرداخته و نارسایی آن را برای تعیین امامت جامعه نشان داده است . ایشان که این فصل از کتاب را در سه بخش تنظیم کرده است : در بخش اول به اثبات الهی بودن انتصاب و تعیین امام پرداخته و با استناد به حدیث نور ، امامت امیرالمؤمنین را از زمان آفرینش دانسته است . شایان ذکر است که حدیث نور را بسیاری از بزرگان اهل سنت روایت کرده اند . نویسنده نام نه تن از آنان را برشمرده است . در ادامه ، طرح امامت در آغاز بعثت و چگونگی نصب اميرالمؤمنین از سوی پیامبر آمده شده است . در بخش دوم به بررسی چگونگی انتخاب ابوبکر و عمر برای خلافت دست یازیده و عدم تطبيق نظريه شورا را بر خلافت این دو گزارش کرده است . بخش سوم ، زمان مطرح شدن نظریه شورا بر رسیده است . نویسنده با استناد به روایتی در صحيح البخاری بیان میکند که نظریه شورا را عمردر سالهای آخر عمرش مطرح کرد . نویسنده از خلال صحبت های عمر زوایای دیگری از تاریخ صدر اسلام و چگونگی انتخاب ابوبکر را تحلیل کرده است . وی در بخش چهارم کوشیده ابعاد جزئی و مسائل پوشیده جریان شورا را آشکار سازد .

علامه شرف الدين - که سالها به دنبال راهی برای اتحاد و هماهنگی مسلمین بود - در سال ۱۳۲۹ ق ، در سفری به مصر با رئیس دانشگاه الازهر شیخ سلیم بشری دیدار می کند و نگرانی و ناراحتی خودش را درباره اختلاف و تشتت مسلمانان با او در میان می گذارد . شیخ سلیم از بلندنظری و اطلاعات وسیع سيد شرف الدين نسبت به کتب حدیث و تفسیر و تاریخ در شگفت می ماند و از او درخواست می کند مسائل مورد اختلاف را از راه نامه نگاری با هم مطرح کنند و پرده های ناآگاهی را کنار بزنند . این مناظره های قلمی ، حدود شش ماه طول می کشد و در ۱۱۲ نامه به پایان می رسد و سرانجام به اقرار شيخ الأزهر به حقانیت مکتب تشیع می انجامد . مجموعه نامه ها توسط علامه شرف الدين گردآوری شده و به عنوان کتاب المراجعات منتشر شده است . زمان مکاتبات به حدود یک قرن پیش برمی گردد . شیوه استدلالات ومنطق كتاب آن قدر قوی و روشن است که راه را برای هرکس که خواهان حق باشد ، به خوبی روشن می کند ؛ به طوری که احتمالا هیچ عذری برای نپذیرفتن راه حق نخواهد داشت . کتاب المراجعات ده ها بار منتشر شده و آقای محمد جعفر امامی آن را به فارسی برگردانده است . باب حق جو و حق شناس خلاصه ای است از کتاب المراجعات که توسط آقای علی اصغر مروج خراسانی گزینش و بازنویسی شده و شامل ۷۲ پرسش و پاسخ است . چاپ یازدهم این کتاب در ۴۳۲ صفحه توسط بنیاد معارف اسلامی با مقدمه ای ارزشمند از استاد آیت الله جعفر سبحانی در زمستان ۱۳۹۳ منتشر شده است . طبق سخنى که از استاد آیت الله سبحانى که در مقدمه کتاب آمده، مى ‏فرمایند: با توجه به این که ترجمه‏ هاى زیادى بر این کتاب نوشته شده است، ولى کتاب حاضر از مزیت و کیفیت خاصى نسبت به سائر ترجمه ها برخوردار است. در این کتاب خلاصه مباحث المراجعات به صورت گفت و شنود تنظیم شده است تا براى جوانان آسان و نزدیک باشد و در عین حال رعایت امانت در نقل مجموع مباحث، کاملا رعایت شده است.

كتاب اثبات الامامه یک مجموعۀ با ارزش، مشتمل بر مطالب متنوّع عقيدتي بوده و مؤلّف در مباحث خود از آيات قرآنی و روايات معصومین(ع) و استدلالات عقلى وتاريخى استفاده نموده است. كتاب حاضر مسائل امامت را با استدلالات متنوع ارائه می‌کند. اين كتاب مشتمل بر هشت مفتاح ( باب ) و يك خاتمه می‌باشد.