جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
واجب الوجود
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 99
بررسی تطبیقی برهان وجودی از منظر آیت الله محمد حسین غروی اصفهانی(ره) و أنسلم
نویسنده:
علی اخلاقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
برهان وجودی عبارت است از برهان که از درک حقیقت و مفهوم واجب الوجود به وجود خارجی واجب الوجود استدلال شده باشد. و برهان صدیقین عبارت است از برهان که وسط در آن چیزی جدا و بیگانه‌ای از واجب الوجود نباشد. برهان وجودی اولین بار در مغرب توسط آنسلم پایه ریزی شد و او برهان وجودی را چنین تقریر نمود که: ما میتوانیم بزرگترین موجود که بزرگتر از آن قابل تصور نیست تصور نماییم پس باید این بزرگترین موجود در عالم خارج نیز وجود داشته باشد والا بزرگتر از آن قابل تصور خواهد بود که علاوه بر وجود ذهنی، وجود خارجی نیز داشته باشد و این خلف است. برهان وجودی آنسلمی در جهان غرب و همجنین در جهان اسلام دارای موافقین و مخالفین است. اما این برهان تام است و اشکلات که از مخالفین بر آن وارد شده قابل پاسخ است. برای بازسازی آن می‌توان چنین تقریر داشت که بر فرض معدوم بودن موجود برترین، استدلالی در قالب قیاس حملی تشکیل می‌شود که نتیجه آن منجر شدن به تناقص است و آن استدلال این که موجود برترین معدوم است و هیچ معدومی موجود برترین نیست. پس موجود برترین، موجود برتین نیست و این صحیح نیست پس به خاطر رهای از این مشکل باید وجود موجود برترین را پذیرفت. درجهان اسلام آقای محقق اصفهانی برهانی شبیه به برهان آنسلمی پایه‌ریزی نمود به این بیان که ما حقیقت واجب الوجود را درک می‌کنیم پس باید از این حقیقت در خارج نیز مصداقی داشته باشد و الا خلاف طبع واجب الوجود خواهد که لازمه آن سلب شی از نفس شی و آن محال می‌باشد. ایشان نیز در اقامه چنین استدلالی دارای موافقین مخالفین می‌باشد اما برهان ایشان نیز تام است و اشکالات که از طرف مخالفین طرح شده قابل پاسخ می‌باشد. برهان محقق اصفهانی با برهان آنسلم از جهاتی با هم مشابه از جهاتی هم با یک دیگر متفاوت است. از برهان صدیقین تقریر متفاوت وجود دارد. ابن سینا چنین تقریر نموده است که در ابتدا نسبت به وجود دو احتمال داده یکی این که وجود واجب باشد فهو المطلوب دیگر این ممکن باشد که حتما منتهی به واجب می‌شود. ملاصدرا و علامه هر کدام طبق بیان خواص خود تقریر برهان صدیقین از حقیقت هستی واجب الوجود را اثبات نمودند. برهان وجودی چه بر مبنای تقریر محقق اصفهانی و چه بر مبنای آنسلم در حقیقت از سنخ برهان صدیقین است و معیار برهان صدیقین را دارا می‌باشد.
مشخصات اثر
قاعده بسیط الحقیقه در الهیات صدرا و آثار فلسفی آن
نویسنده:
فاطمه دهقان حسام پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیده«بسیط الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیء منها»، از جمله قواعد مهم در حکمت متعالیه است، که صدر المتألهین آن را از نوآوری‌ها و ابتکارات فلسفی خویش می‌داند. ایشان این قاعده را از غوامض علوم الهی می‌داند و بر آن است که قبل از ایشان جز افلوطین کسی به درک و دریافت آن نائل نشده است و فهم آن جز برای افرادی که خداوند به ایشان علم و حکمت بخشیده، ممکن نمی‌باشد. هرچند که دیگران قبل از ایشان به مفاد قاعده توجه نموده‌اند، اما وضع اصطلاح بسیط الحقیقه و بحث هستی شناسانه در باره آن را باید به ایشان نسبت داد. بخصوص که مسأله اصالت وجود که نخستین بار توسط ایشان مطرح شده، مبنای اصلی قاعده را شکل می‌دهد. طبق اصالت وجود، در دار هستی غیر از وجود چیزی واقعیت ندارد، هرچه هست فقط وجود است و تفاوتهایی که در این عالم هم مشاهد می‌شود به همین وجود بر می‌گردد. علاوه بر اصالت و تشکیک وجود، بساطت و وحدت وجود هم مبانی دیگر این قاعده مهم می‌باشد. اینکه بسیط الحقیقه کل الاشیاء است، به این معناست که او بسیط و عاری از هرگونه نقص و عیب و ترکیبی است و چنین وجودی، کل الاشیاء و مشتمل بر همه کمالات آنها می-باشد. همه بر او حمل می‌شوند اما به حمل حقیقه و رقیقه، اما در عین حال هیچ یک از آنها نمی‌باشد. ایشان برای اثبات این قاعده، براهین محکمی و شواهد قرآنی را ارائه می‌دهند. ازجمله اینکه اگر بسیط الحقیقه کل الاشیاء نباشد، لازم می‌آید ذاتش از وجود شیء و عدم شیء دیگر ترکیب شده باشد و تالی – یعنی مرکب بودن واجب – محال است، پس مقدم نیز باطل است. با وجود پذیرش این قاعده توسط ملاصدرا و پیروانش، عده‌ای آن را نپذیرفته و بر آن اشکالاتی وارد نمود‌ه‌اند. بعد از بررسی و تبیین قاعده، به بررسی نقش و جایگاهی که این قاعده در حل مسائل فلسفی داشته پرداخته شد. از جمله آنها عبارت است از: اثبات توحید و حل شبهه ابن کمونه، حل مسأله اراده و علم قبل از ایجاد، عینیت ذات با صفات و.... با توجه به آنچه ذکر شد، مشخص می‌شود که این قاعده به قول صدرا از غوامض الهی بوده و فهم آن جز برای افرادی که خدا به آنها علم و حکمت عطا فرموده میسر نمی‌باشد و نقش مهم و کلیدی در حل مسائل مهم فلسفی دارد.واژگان کلیدی: بسیط الحقیقه، واجب الوجود، بساطت، وحدت وجود، ملاصدرا
مشخصات اثر
ارتباط اصالت وجود با وحدت وجود در اثبات توحید واجب‌الوجود
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی - معصومه قربانی آندره سی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , حسن حسن زاده آملی
چکیده :
یکی از مهم ترین مسائلی که طرز تفکر حکما و متکلمان را با دگرگونی بنیادی روبرو ساخته، مسألة اصالت وجود است که در حکمت متعالیه نیز با براهین محکم اثبات شده است.<br /> این نوشتار به بررسی اثبات ارتباط اصالت وجود و وحدت وجود می‌پردازد؛ چراکه اصالت وجود و وحدت وجود ملازم یکدیگرند.<br /> پرسش اساسی این است که با اثبات تلازم آنها، آیا توحید واجب‌الوجود اثبات می‌شود یا خیر؟ در پاسخ باید گفت یکی از راه‌های اثبات توحید حق‌تعالی، اثبات وحدت وجود و اصالت وجود است که در واقع اثبات وحدت همه ی هستی خواهد بود.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی اوصاف الهی از دیدگاه «التوحید» شیخ صدوق (ره)و صدرالمتألهین
نویسنده:
سکینه دشتکی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
چکیده :
بحث از اوصاف الهی از مسائل مهمی است که همواره در طول تاریخ، اندیشمندان اسلامی به شیوه‌های مختلفی آن را مطرح و بررسی نموده‌اند. شیخ صدوق و ملاصدرا از جمله متفکرانی هستند که با رویکردهای مختلفی به بحث اوصاف الهی به صورت گسترده، پرداخته‌اند. شیخ صدوق، روایاتی را که در مورد اوصاف الهی از معصومین علیهم السلام، مطرح شده است را در کتاب «التوحید» خویش، گردآوری و متناسب با نظام فکری خود، گزینش نموده است؛ و به این ترتیب، ایشان در تبیین اوصاف الهی به ظاهر روایات، اکتفا می‌نماید. اما ملاصدرا به شیوه‌ای استدلالی، اوصاف الهی را اثبات و تبیین نموده است. اساس بحث اوصاف الهی در روایات، نظریات شیخ صدوق و حکمت صدرایی، بر پایه‌ی توحید، مبتنی شده است. به این ترتیب، تمامی این دیدگاه ها، اوصاف کمالی مانند: علم، اراده، قدرت و... را عین ذات الهی دانسته‌اند و هر آن چه با ذات حق تعالی، ناسازگار است را از ساحت مقدّسش، مبرّا نمودند. بنابراین بررسی تطبیقی میان روایات معصومین علیهم السلام و دیدگاه‌های متفکر حکمت متعالیه که در اصل، تشریح سخنان معصومین در قالب نظام فلسفی خود است، می‌تواند راه گشای بسیار خوبی برای درک و شناخت جامع اوصاف حق تعالی باشد.
مشخصات اثر
نقد صدرا به برهان صدیقین سینوی؛ کل، عدد و سلسله علی
نویسنده:
هما رنجبر ، داود حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در میان تمام تقریرهای براهین صدیقین سینوی و نیز یکی از براهین ابطال تسلسل که تفتازانی در کتاب شرح المقاصد آن را بیان کرده است، یک فرض متافیزیکی مشترک وجود دارد. این فرض متافیزیکی مشترک «تعهد به وجود سلسله علی به‌مثابه موجودی ممکن فی‌نفسه» است. طبق این فرض، سلسله‌ی علّی متشکل از موجودی ممکن و تمام علل ممکن آن، به‌مثابه‌ی موجودی فی‌نفسه، ممکن و منحاز از مؤلفه‌های خود تحقق دارد. صدرا در کتاب اسفار پس از شرح برهان ابطال تسلسل تفتازانی، تحت عنوان «هدم و تحقیق» این فرض مشترک را به چالش می‌کشد. وی تحقق فی‌نفسه سلسله‌ی علّی تام را به دلیل تعارض با قاعده‌ی مساوقت میان وحدت حقیقی و وجود حقیقی، ممکن نمی‌داند. اکنون چنان‌چه نقد صدرا نقد مستدلی باشد، بر تمام تقریرهای برهان صدیقین سینوی و نیز بر صورت‌بندی‌ای که بر مبنای یکی از تقریرهای برهان یعنی تقریر نجات شکل گرفته نیز تأثیرگذار است؛ اما در این نوشتار نشان داده خواهد شد که نقد صدرا بر فرض وجود فی‌نفسه‌ی سلسله‌ی علّی تام علاوه بر آن‌که نوعی مصادره به مطلوب است، با گفته‌های وی در باب نحوه‌ی وجود عدد به‌مثابه‌ی یک کل در تعلیقاتش بر کتاب شفاء و نیز دیدگاه او درباره‌ی رابطه‌ی علت و معلول نیز منافات دارد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 126
مشخصات اثر
دیدگاه‌های امام خمینی در باب هلیت وجود حق
نویسنده:
پریسا گودرزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
قونوی در تفسیر سوره فاتحه، هلیت مطلق حق، را عبارت از اطلاق انبساطی وجود که عاری از هرگونه قید و ترکیب و کثرت است می‌داند. وجود حق از دیدگاه وی عبارت است از صرف وجود به طوری که نه کثرتی در آن اعتبار می‌شود و نه ترکیبی، نه صفتی و نه نعتی، نه اسمی و نه رسمی، نه نسبتی و نه حکمی، بلکه وجودش وجودی بحت است. فناری، شارح مفتاح، وجود بحت را به معنای وجود مطلق در نظر می‌گیرد یعنى وجودی که هیچ‌گونه قیدی در آن اعتبار نمی‌شود هرچند می‌توان آن را با قیود و بدون آن‌ها اخذ کرد. این وجود بحت همان وجود مأخوذ بلاشرط است نه وجودی که مقید به قید اطلاق شده باشد. قونوی برای اثبات این‌که واجب‌الوجود، همان وجود مطلق است، پنج برهان اقامه کرده و سپس به طرح شبهات و انتقاداتی دست زده که بر این براهین وارد ساخته‌اند. امام خمینی نیز در تعلیقات خود بر مصباح الانس، درصدد پاسخ به شبهات برآمده، جز براهین اول تا سوم با براهین دیگر مخالفت دارد و آن‌ها را اثبات‌کننده مدعا نمی‌داند و خطای آن‌ها را ناشی از خلط مفهوم با مصداق و حمل اولی با حمل شایع صناعی یا خلط مفهوم ذهنی با حقیقت خارجی یا خلط وجود مطلق با مطلق وجود می‌داند.
صفحات :
از صفحه 79 تا 98
مشخصات اثر
بررسی و نقد براهین عدل الاهی از دیدگاه محمدحسین طباطبایی
نویسنده:
محسن فتاحی اردکانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
از نگاه محمدحسین طباطبایی، حقیقت عدل همان مساوات و موازنه بین امور است، به طوری که هر چیزی در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، یعنی در جایگاه شایسته‌اش، قرار گیرد. ایشان عدل را مساوق و ملازم با حسن می‌دانند و از طرفی در تفسیر المیزان افعال الاهی را مبتنی بر حسن و قبح عقلی قرار داده‌اند. پس از نگاه ایشان اوامر و نواهی الاهی مبتنی بر عدل نیز هست. برای اثبات عدل الاهی در کتب فلسفی و کلامی به براهین عقلی و نقلی متعددی تمسک شده که در این مقاله می‌کوشیم به بررسی برخی از براهین عدل الاهی بپردازیم، که از نظر طباطبایی می‌توان در جهت اثبات عدل الاهی از آنها بهره جست؛ براهینی از قبیل واجب‌الوجود بالذات بودن خداوند، برهان صدیقین، و برهان عنایت
صفحات :
از صفحه 105 تا 124
مشخصات اثر
وجود واجب الوجود
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
تصويري كه از واجب الوجود و ممكن الوجود ارائه نموده ايد خيلي متفاوت با آن تصويري است كه حكماي الهي مي گويند. وقتي مي گوييم خدا واجب الوجود است مقصود اين نيست كه واجب الوجود بودن ذاتي خداست همان طور كه شيريني ذات شك است - البته بايد توجه داشت كه شيريني بیشتر ...
مشخصات اثر
اعتبارسنجی نقد صدرا بر دلیل"مجموع ممکنات"
نویسنده:
نفیسه تحریرچی، علیرضا کهنسال
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
یکی از براهین اثبات خدا که تا پیش از صدرالمتألهین معتبر شمرده می‌شد، دلیلی مبتنی بر مفهوم مجموعه ممکنات و نیاز آن به علتی ورای خود بود. ابن‌سینا این برهان را بیان کرده بود و شیخ اشراق آن را بی‌نیاز از ابطال تسلسل می‌دانست. بی‌نیازی این برهان از ابطال تسلسل، به آن اهمیت فراوان می‌داد؛ ولی ملاصدرا این دلیل را بدون ابطال تسلسل باطل پنداشت و به ضمیمه ابطال تسلسل، آن را برهان مستقلی ندانست. مقاله کنونی به تحقیق در باب این برهان و پاسخ به نقدهای صدرالمتألهین می‌پردازد؛ و در نهایت، این برهان را با نگرش مجموع به عنوان آینه سرایت حکم، معتبر می‌داند اگرچه نقدهای ملاصدرا بر کسانی وارد است که برای مجموع، وجودی ورای آحاد می‌پندارند.
صفحات :
از صفحه 151 تا 176
مشخصات اثر
نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)
نویسنده:
محمد حسین طباطبائی؛ مترجم مهدی تدین؛ مصحح: هادی خسرو شاهی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
«نهایت فلسفه»، ترجمه سلیس و روانی از کتاب پر ارج «نهایة الحکمه»، تالیف مرحوم علامه طباطبایی است که در آن، مسائل عمیق و دشوار فلسفی را به مدد برهان و ابتکار فلسفی و ذهن و ذوق مثال زدنی، تعلیم می دهد. این اثر در واقع، خواننده را با خود تا قله های فلسفه و نهایت حکمت، می برد و از سیر در مسائل فلسفی مشعوف می سازد. موضوعاتی که در کتاب حاضر بحث شده اینهاست: مسائل کلی وجود، وجود مستقل و وجود رابط، مواد قضایا، ماهیت و احکام آن، مقولات ده گانه، واحد و کثیر، علت و معلول، قوه و فعل، سبق و لحوق و قدم و حدوث، عقل و عاقل و معقول، درباره واجب الوجود.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 99