جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در چهار بخش به نقد کتاب «الوحدة الموضوعیة فی القرآن الکریم»پرداخته است: بخش اول، درباره ی تکرار یک موضوع در سوره های متعدّد و بخش دوم، در زمینه ی تنزیلات سه گانه ی قرآن و حکمت نزول تدریجی آن است؛ در بخش سوم، پی گیری موضوع در سوره های مختلف، شرط فهم کمال وحدت موضوعی براساس ترتیب نزول دانسته شده است؛ در بخش چهارم، پژوهش گر روش مناسب بررسی موضوعی آیات قرآن تدبر در آیات متحد الموضوع از آخر به اول قرآن معرفی کرده و برای نمونه، موضوع «توکل» را که 30 آیه 70 بار در قرآن تکرار شده، از آخر به اول قرآن بررسی کرده است

مباحث این پایان نامه در سه بخش آمده است. دربخش اول اهمیت قرآن از دیدگاه آیات و روایات، نظردانشمندان الهی و غیرالهی راجع به قرآن، اهتمام مسلمانان نسبت به قرآن و رفتار خاورشناسان با قرآن مطرح شده است. در بخش دوم معرفی رژی بلاشر مؤلف کتاب و مقدمه آن آمده است. در بخش سوم موضوعاتی از قبیل توقف دین یهود، ناسخ و منسوخ، جایگاه پیامبراسلام (ص) در میان امت و نگاه قران به نماز مورد بحث قرار گرفته است.

این پایان نامه به معرفی و نقد کتاب تناسق الدرر فی تناسب السور اختصاص دارد واین موضوعات رادربردارد. نام و نشان مؤلف کتاب، مولد و میلاد، مشخصات کتاب، موضوع کتاب وسنجش اهم وجوه تناسب .موضوع این کتاب مناسبت میان سروه های قرآن کریم است.

وجود ارتباط بین تمدن بشری و علوم و معارف هر عصر مصری از یک طرف و تعارض در مبانی برخی از علوم با مبانی دین اسلام از طرف دیگر و همچنین التزام و پایبندی علمی و عملی جامعه دینی به تعالیم و آموزه های دینی، لزوم بهره گیری از دستاوردهای وحیانی در جهت اصلاح و تولید علوم تمدن سازی، چون علوم انسانی را برای هر دین داری آشکار مینماید. بحث در باب امکان و یا عدم امکان چنین بهره مندی(ای)، طیفی وسیعی از نظریات را بوجود آورده است که از آن جمله: نظریه امکان استنباط علوم انسانی از کتاب و سنت است. در این رویکرد بهره گیری از آموزه های وارده در متون دینی در دو سطح اصول کلی مسائل و فروع و جزئیات مسائل قابل طرح و بحث است. البته سخن از چنین رویکردی از حیث امکان خود مبتنی بر اثبات چند پیش فرض خواهد بود. اولین پیش فرض واقع نمایی زبان دین و همچنین گزاره های دینی یا معرفت بخش بودن آن ها است. پیش فرض دیگر کفایت داده های دینی و جامعیت دین اسلام از آموزه ها و معارفی است که مربوط به هدایت انسان و جامعه انسانی است. به عبارتی اینکه دین اسلام از هیچ آگاهی که به هدایت انسان و جامعه انسانی مرتبط باشد فروگذار نکرده، در این نظریه مفروض انگاشته شده است. قائلین رویکرد استنباطی به دو وجه عقلی و نقلی به اثبات این پیش فرض هاو رفع شبهات وارده از سوی مخالفین پرداخته اند و معتقد هستند کهبا نظر به سابقه موفق کشف اصول استنباط احکام فقه اگر دایره شریعت را فقط منحصر به احکام و تکالیف فقهی ندانیم بلکه شمول آن را به مسائل دیگری چون اعتقادیات، اخلاقیات، ارزشها، اعتباریات اجتماعی و... تعمیم دهیم، میتوان از روایت " انما علینا القاء الاصول وعلیکم ان تفرعوا" (وسائل الشیعه، کتاب القضاء، باب 6، از ابواب صفات القاضی، حدیث 51) ضرورت و امکان تدوین اصول خاصی را با توجه به ماهیت علوم انسانی و ویژگی های خاص آن نتیجه گرفت و با رویکرد اجتهادی آنگونه که در احکام شریعت به معنی الاخص وجود دارد داده های علمی را استخراج و استنباط کرد. چنین علمی در روش شناسی -در صورت تالیف- علاوه بر بر نقل معتبر مبتنی بر سازواری عقلانی و درونی خویش است. بدیهی است که این نظریه همچون هر نظریه دیگری در عالم اندیشه محل نقد و برسی از سوی مخالفین علم دینی و حتی موافقین علم دینی قرار گرقته استکه عموما این نقدها ناظر به جنبه دینی شناختی و معرفت شناختی آن میباشد.

چکیده با بررسی بیشتر ترجمه های موجود متون تاریخی شیعه، به نظر می رسد برخی از آنها، ما را به هدف و غایتمان که گسترش علوم اسلامی شیعه است نمی رساند، زیرا میان متن و مخاطب ارتباط برقرار نمی کند، لذا پژوهشگر در این پایان نامه قصد دارد با ارائه شواهد به نقد و بررسی ترجمه های یکی از متون گران قدر کهن تاریخی شیعه بپردازد.با توجه به این که بسیاری از متون تاریخی شیعه به زبان فارسی ترجمه می شوند و برخی از این ترجمه ها مورد توجه مخاطبان قرار نمی گیرد بسیار به جاست که به نقد ترجمه های متون تاریخی شیعه از دیدگاه های گوناگونی از جمله ساختارهای معنایی، آوایی، بلاغی و دستوری پرداخته شود. ولی از آنجا که نقد آنها از دید همه ساحتارها دامنه دار است لذا این پژوهش به موضوعی مشخص و چارچوب دار می پردازد و آن نقد و بررسی کتاب: «مَقاتِل الطّالِبیّین، تألیف ابو فرج اصفهانی» از لحاظ ساختار های معنایی و دستوری است. از این رو باید نشان داده شود آیا مترجمان توانسته اند ضمن توجه به معنا موضوع های صرفی و نحوی را در ترجمه های خود رعایت کنند یا نه!در این میان پژوهشگر با ذکر و توضیح مختصر نکته های معنایی و دستوری و با ارائه شواهد و مستندات از ترجمه های کتاب یاد شده به نقد و بررسی آنها خواهد پرداخت.بنا براین پایان نامه شامل پنج قصل خواهد بود:الف – کلیات، شامل: مقدمه، بیان مسأله، اهمیت مساله، اهداف تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیقب – کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»، ترجمه ها، بایدها و نبایدهای آن، شامل: ضرورت ترجمه متون دینی به ویژه متون تاریخی شیعه و نقد و بررسی آنها، ویژگی ها و آسیب شناسی ترجمه های متون تاریخی شیعه، نفش ساختارهای دستوری و معنایی در ترجمه، شحصیت علمی، ادبی و عقیدتی ابو فرج اصفهانی، معرفی کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»، چرایی انتخاب کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»ج - نقد و بررسی ترجمه های کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین» از لحاظ ساختارهای معنایی با ارائه مستندات و شواهد د - نقد و بررسی ترجمه های کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین» از لحاظ ساختارهای دستوری با ارائه مستندات و شواهدهـ - نتیجه گیری

موضوع این رساله،مطالعات و پژوهش های مستشرقین پیرامون شبهه افکنی درباره ی قرآن از جمله تعارض آیات است. منظورشان از این اصطلاح، این است که گفتار ها و مطالب قرآن در موارد متعدد، با هم ناهماهنگ و ناسازگار هستند و یکدیگر را نقض می کنند.دراین راستا، عده ای از خاورشناسان، جهت اثبات موضوع به جمع آوری و شرح آیات قرآن در مقالات و تالیفات خود، پرداختند. مبانی خاورشناسان در طرح شبهه مذکور، ذهنیت ها و پیش فرض ها، توجه به تناسب سیاقی بدون درنظرگرفتن تناسب موقعیتی[ مکانی و زمانی] و نگاه غیر وحیانی به قرآن بوده است. در نتیجه، معتقد و مدعی تعارض در آیات قرآن شدند. این ادعا برخاسته از توهمات آنان بوده که دارای هیچگونه پشتوانه علمی و اسناد قطعی نیست.منشا این توهمات، ناشی از عدم آشنایی و آگاهی با دلائلی همچون نحوی و بیانی و قرآنی و...به عنوان علوم مورد نیاز در فهم آیات قرآن، می باشد. با جمع آوری و طرح موارد مهمی از آیات قرآن در بخش های قصص، اهل کتاب، عذاب، عقائد، اخلاق، مکی و مدنی، نشان داده شدکه، نه تنها، هیچگونه ناهماهنگی و ناهمگونی در آنها وجود ندارد بلکه معجزه بودن و مستحکم بودن اصالت قرآن را نیز آشکار می سازد.

شیخ حسین بن عبد الصمد حارثی-م985ه.ق.- ، پدر شیخ بهائی ، کتابی در علم اخلاق نگاشته است که در زمره کتب اخلاقی مکتب تلفیقی طبقه بندی می شود.ایشان این کتاب را ظاهرا جهت باز کردن مجال برای علمای تشیع در حکومت عثمانی ، و نشان دادن قدرت علمی خود و اخذ کرسی تدریس نگاشته و به سلطان سلیمان قانونی ، پادشاه عثمانی وقت ، تقدیم نموده است.بدیهی است که به همین علت – و با توجه به سخت گیری حکومت عثمانی بر شیعیان- ، مولف محترم ، اصل تقیّه را در کلّ کتاب رعایت نموده است.کتاب وی ، هم به علت جلالت شأن مولّفش و هم به علت در برداشتن بیشتر سرفصل های علم اخلاق و هم به جهت تقدّم آن ، از کتب در خور توجه است که متأسفانه مهجور مانده است و ترجمه آن ، با هدف برداشتن قدمی در راه رفع مهجوریتش صورت پذیرفت.این کتاب به علت تشابه محتوایی فراوان با کتاب ادب الدنیا و الدین دانشمند شافعی ،علی بن محمد ماوَردی-م450ه.ق.- ، باعث ایجاد شبهه هایی در اذهان برخی محقّقین مبنی بر اصالت و یا انگیزه نگارش آن شده است و برخی آن را نوعی سرقت ادبی دانسته اند و برخی آن را پیمودن سنّت تلخیص نگاری-که در بین عالمان دین، همیشه رواج داشته است- دانسته اند که در این اثر ، به تفصیل درباه آن بحث شده است.اما با دقت در مطالب آن در می یابیم که این اثر هر چند در بسیاری از موارد با ادب الدنیا و الدین همگون است، اما اضافات فراوانی نیز بر آن دارد و نحوه چینش مطالب آن نیز کاملا به گونه ای دیگر است و تلخیصات و تنقیحات فراوانی –همچون حذف نقل قول هایی که ماوردی به فراوانی از خلفای سه گانه آورده است-نیز در آن صورت گرفته است ؛ امری که آن را به اثر علمی جدیدی تبدیل نموده است.

نوشتار حاضر، به بررسی بخشی از دیدگاه‌های ناصرالدین قفاری، یکی از عالمان اهل سنت با گرایش‌های وهابی‌گری می‌پردازد. و نقدهای وی در اعتقادات شیعه امامیه در زمینه امام و ویژگی‌های او و مبانی و اصول حاکم بر امامت را ارزیابی می‌کند. نویسنده در پنج فصل ابعاد مختلف امامت را از منظر شیعه امامیه اثبات کرده و شبهه‌های قفاری در این زمینه را پاسخ می‌گوید. فصل اول به کلیات تحقیق اختصاص دارد. در فصل دوم ابتدا تعریفی از امامت در لغت و اصطلاح ارائه شده، سپس نیاز و ضرورت وجود امام، صفات اصلی امام از منظر شیعه اثناعشری، مانند افضلیت، علم، عصمت امام همراه با ادله قرآنی، روایی و عقلی مبتنی برآن‌ها مطرح شده و اشکال‌های قفاری درمفهوم امامت و امام، منشأ پیدایی شیعه و افسانه عبدالله بن سبأ نقد گردیده است. پاسخ ایرادهای قفاری در زمینه مقام و موقعیت ویژه امام معصوم( و نقد دیدگاه‌های وی در تقیه، از دیگر مندرجات این بخش محسوب می‌شود. در فصل سوم به تبیین حصر امامت در دوازده امام از منظر شیعه پرداخته شده و شبهه های قفاری مطرح و ادله انحصار امامت در علی( و فرزندان معصوم آن حضرت به وسیله نص صریح و صحیح ذکر شده است. در فصل چهارم حکم منکر امامت و کفر وی از منظر اعتقادات شیعه و دیدگاه ائمه مذاهب چهارگانه اهل سنت مطرح و نقد می‌گردد. تکفیر صحابه از سوی شیعه و تصریح اهل سنت بر عدالت صحابه، اثبات ارتداد و عدم عدالت برخی صحابه، شروط عدالت آنان و نقد دیدگاه‌های قفاری، از دیگر مطالب همین فصل به شمار می‌آید. در فصل پنجم به بحث در این مسأله می‌پردازد که: تنها راه شناخت امام معصوم، نص صریح و صحیح است و با اجماع، انتخاب و شورا نمی‌توان امام را تعیین کرد. نویسنده در این موضوع نیز به اشکال‌های قفاری پاسخ می‌دهد.

لطفا برای مشاهده متن چکیده فارسی و عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.