جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«روانشناسی سیاسی» برای دانشجویان ترم نخست کارشناسی علوم سیاسی در سال ۹۹ و در ده جلسه عرضه شده است. جلسه‌ی نخست به تعریف سیاست اختصاص دارد. جلسه‌ی دوم به دو دسته‌ی کلی از تبیین‌های روان‌شناختی در تبیین رفتارهای سیاسی اشاره دارد. جلسه‌ی سوم از رفتارگرایی اسکینر در تبیین رفتارهای سیاسی بهره گرفته می‌شود. جلسه‌ی چهارم به تبیین علل فرمان‌پذیری انسان‌ها اشاره دارد. جلسه‌ی پنجم شرحی است از یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های تاریخ روانشناسی موسوم به آزمایش زندان استنفورد. در جلسه‌ی ششم از نحوه‌ی تصمیم‌گیری‌های سیاستمداران در اطاق‌های فکر سخن می‌رود و توضیح داده می‌شود چگونه است که گاه چنین تصمیمات نادرستی اتخاذ می‌کنند. هفتمین جلسه به شرح حال روانی سیاستمداران اختصاص دارد و درهشتمین جلسه دوقطبی معروف راست و چپ معرفی می‌شود. در جلسه نهم بحث دوقطبی پی‌گرفته و به بیان می‌شود که چرا سیاستمداران سخنان مخالفان خود را نمی‌شنوند. جلسه آخر به رویکردهای زیستی به سیاست اشاره‌ای می‌کند.

(خوانش فرادینی از سوره‌ی حمد، برای بهره‌های درون دینی) در نشست اول رازآمیز بودن “حقیقت مطلق” را با تکیه بر “الحمدلله” و مرور قرآن و برخی گفته‌های درون‌دینی و فرادینی دراینباره بحث کردیم. در نشست دوم، و بر همان منوال نشست اول، آن افقی از هستی را که حمد در سوره‌ی فاتحه به آن نظر دارد جستجو و بحث کردیم. در نشست سوم (آخر) به مفهوم تعبد پرداختیم و آن را از نگاهی درون‌دینی و نیز فرادینی واکاوی کردیم. در پایان سعی کردم به پرسش‌های شرکت‌کنندگان پاسخ دهم.

«حقیقت و روش» احتمالا مبنایی‌ترین اثر در حوزه هرمنوتیک فلسفی است و گادامر شاخص‌ترین فیلسوف این حوزه. محور بحث گادامر در بخش نخست این کتاب «هنر و حقیقت» است. فشرده فلسفه هنر گادامر در این بخش آمده‌ اما در متن به بسی موضوعات دیگر نیز پرداخته شده‌است که اهمیت معرفت‌شناختی و تاریخی دارند. گادامر در این متن کل مسئله «روش شناخت» و «مفهوم حقیقت» در تاریخ مدرن را به چالش می‌کشد. این دوره ده جلسه خواهد بود. در جلسه نخست به اختصار نکاتی کلی درباره ۱.گادامر ۲. هرمنوتیک و هرمنوتیک فلسفی ۳. کتاب حقیقت و روش بیان کردم. درباره کتاب به بحث از الف. عنوان و مدعای کلی کتاب و ب. ساختار کلی کتاب پرداختم و سپس به اختصار ساختار بخش نخست کتاب را که موضوع این دوره است توضیح دادم. جلسه دوم به بحث از ” مساله روش ” اختصاص دارد که گادامر کتاب را با آن می‌آغازد .در ذیل این عنوان آرای منتقدان علوم انسانی پوزیتیویستی در آلمان و در نیمه دوم قرن نوزدهم می‌آید و گادامر به آرای هلمهولتز، درویزن و دیلتای اشاره می‌کند. از نظر گادامر تلاش این منتقدان در جهت جدا ساختن علوم انسانی از علوم طبیعی تحت سیطره الگوی ” روش” و مفهوم ” علم” انجام می‌گرفت آن‌گونه که در علوم طبیعی پدیدآمده‌بود و از این جهت ایشان در تاسیس بنیادی مستقل برای علوم انسانی کامیاب نبودند. موضوع این جلسه بخش ” مفاهیم راهبر اومانیستی ” است و در این نوبت به توضیح گادامر درباره دو مفهوم ” bildung ” و ” common sense ” ،به ویژه در آرای هردر و ویکو پرداخته شده‌است. در این جلسه در ذیل بخش ” مفاهیم راهبر اومانیستی” به ادامه بحث درباره مفهوم ” حس مشترک” و دو مفهوم ” حکم ” و ” ذوق” پرداخته شده‌است. موضوع این جلسه نقد گادامر بر زیبایی‌شناسی کانت است. گادامر رویکرد سوبژکتیو کانت به زیبایی را نقد می‌کند و نسبت برخی از مفاهیم کلیدی زیبایی‌شناسی کانت را ،مانند زیبایی آزاد و وابسته، ایدئال زیبایی ، علقه به زیبا و ذوق و نبوغ ، با رویکرد کلی کانت روشن می‌کند. در این جلسه به ادامه بحث گادامر از روند سوبژکتیو شدن زیبایی‌شناسی پرداخته‌شده‌است و گسترش یافتن زیبایی‌شناسی مبتنی بر نبوغ بعد از کانت ، مفهوم تجربه‌زیسته ( erlebnis) و کاربرد آن در حوزه تاریخ‌نگاری و زیبایی‌شناسی ، و جایگاه سمبل و تمثیل ( allegory)در مقام نمونه‌ای نمایانگر غلبه تلقی استتیکی در این رویکرد توضیح داده‌شده‌است. گادامر در فصل ” وجودشناسی اثر هنری” نحوه وجود “بازی” را راهنمای تبیین نحوه وجود اثر هنری می‌داند و آن را مقدمه اصلی‌اش در شرح نسبت هنر و حقیقت قرار می‌دهد. در این جلسه به ابعاد گوناگون نحوه وجود بازی از منظر گادامر پرداخته شده‌است. نسبت ” محاکات” ( میمسیس) با اثر هنری و شان حقیقت‌نمایی هنر

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

خانه‌ی فرهنگی غدیر در رمضان سال ۱۴۰۱ خورشیدی سه مجموعه‌نشست با محور موضوعات دین‌پژوهانه برگزار کرد. در مجموعه‌نشست یکم، یاسر میردامادی در دو شب با عنوان «مسئله‌ی فلسفی دعا» به بررسی چگونگی سازگاری خدا و دعا پرداخت؛ در مجموعه نشست دوم، فرهاد شفتی با عنوان «سوی نقش نامنقش» به رازآمیز بودن “حقیقت مطلق” با تکیه بر “الحمدلله” پرداخت و مفهوم تعبد را واکاوی کرد؛ و در مجموعه‌نشست سوم، زهیر میرکریمی در دو‌ شب با عنوان «قرآن و زیرمتن‌های آن» پس از معرفی مبانی نظری «بینامتنیّ» نسبت قرآن با متون معاصر با قرآن و پیش از قرآن را بررسی کرد.

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

آذرخش مکری: در این مجموعه سعی کرده‌ام خطاهای شناختی اصلی و پایه را خدمت علاقمندان به بحث بگذارم. در ارائه این مجموعه سعی کرده‌ام در کنار توضیح هرخطا، به پژوهش‌های کلیدی و ماندگاری که در شکل‌گیری و تبیین آن تاثیرگذار بوده بپردازم و شنونده و بیننده را با تاریخچه آن مفهوم آشنا کنم.. خطای شناختی اول؛ غفلت از شیوع پایه خطای شناختی دوم؛ عطفی – پیوندی خطای شناختی سوم؛ قاب‌بندی خطای شناختی چهارم؛ تایید خطای شناختی پنجم؛ ارتباط خیالی خطای شناختی ششم؛ باور به کنترل

جلسه اول این پرسش‌های اصلی گفت‌وگوی ما را درباره‌ی فصل اول کتاب راهنمایی می‌کند: – با این که پرسش‌های اساسی در اندیشه‌ی سیاسی هیچ پاسخ قطعی یا نهایی ندارند، چرا باید با تفکر سیاسی درگیر شد؟ به تعبیر دیگر، چرا تفکر سیاسی به زحمتش می‌ارزد؟ – آیا برای زندگی مدنی، هیچ راه میان‌بری هست که ما را با پرسش‌های اساسی در اندیشه‌ی سیاسی مواجه نکند؟ – آیا اندیشیدن به پرسش‌های اساسی سیاسی از ما انسان‌های بهتری می‌سازد؟ به بیان دیگر، در اندیشه‌ی سیاسی چه عنصر رهایی‌بخشی هست؟ جلسه دوم این پرسش‌های اصلی گفت‌وگوی ما را درباره‌ی فصل اول کتاب راهنمایی می‌کند: – با این که پرسش‌های اساسی در اندیشه‌ی سیاسی هیچ پاسخ قطعی یا نهایی ندارند، چرا باید با تفکر سیاسی درگیر شد؟ به تعبیر دیگر، چرا تفکر سیاسی به زحمتش می‌ارزد؟ – آیا برای زندگی مدنی، هیچ راه میان‌بری هست که ما را با پرسش‌های اساسی در اندیشه‌ی سیاسی مواجه نکند؟ – آیا اندیشیدن به پرسش‌های اساسی سیاسی از ما انسان‌های بهتری می‌سازد؟ به بیان دیگر، در اندیشه‌ی سیاسی چه عنصر رهایی‌بخشی هست؟ جلسه سوم این پرسش‌های اصلی گفت‌وگوی ما را درباره‌ی فصل دوم کتاب راهنمایی می‌کند: – آیا انسان‌ها ذاتاً با هم بیگانه اند؟ – اگر نه، چرا این همه تفرقه و تعارض میان آنان هست؟ – آیا با عقل می‌توان بر بیگانگی فایق آمد؟ جلسه چهارم این پرسش‌های اصلی گفت‌وگوی ما را درباره‌ی فصل دوم کتاب راهنمایی می‌کند: – آیا برای غلبه بر بیگانگی به ایمان دینی نیازمندیم؟ – آیا باید همه‌ی مردمان در جامعه‌ای واحد و جهانی متحد شوند؟ – آیا باید همه‌ی تمایزهای طبقاتی محو شود؟ جلسه پنجم – آیا انسان‌ها ذاتاً با هم نابرابراند؟ – اگر برخی انسان‌ها ذاتاً برتر از دیگران باشند، چگونه و چه کسانی می‌توانند ایشان را شناسایی کنند؟ – اگر انسان‌ها ذاتاً برابر باشند، آیا همه‌ی نابرابری‌های قراردادی نادرست اند؟ – اگر همه‌ی نابرابری‌های قراردادی رفع می‌شدند، آیا نشانی از آزادی بر جای می‌ماند؟ – اگر همه‌ی نابرابری‌های قراردادی محو می‌شدند، آیا نشان جدایی بر می‌افتاد؟ – آیا مردان و زنان را باید همیشه و در همه‌ی زمینه‌ها یک‌سان در نظر گرفت؟ جلسه ششم – آیا انسان‌ها ذاتاً با هم نابرابراند؟ – اگر برخی انسان‌ها ذاتاً برتر از دیگران باشند، چگونه و چه کسانی می‌توانند ایشان را شناسایی کنند؟ – اگر انسان‌ها ذاتاً برابر باشند، آیا همه‌ی نابرابری‌های قراردادی نادرست‌اند؟ – اگر همه‌ی نابرابری‌های قراردادی رفع می‌شدند، آیا نشانی از آزادی بر جای می‌ماند؟ – اگر همه‌ی نابرابری‌های قراردادی محو می‌شدند، آیا نشان جدایی بر می‌افتاد؟ – آیا مردان و زنان را باید همیشه و در همه‌ی زمینه‌ها یک‌سان در نظر گرفت؟ جلسه هفتم ⁃ اگر نابرابری‌های قراردادی یک‌سره زدوده می‌شدند، نشان جدایی بر می‌افتاد؟ ⁃ آیا زنان و مردان همیشه و از هر جهت باید برابر گرفته شوند؟ جلسه هشتم – آیا سامان می‌تواند منبعی جز قدرت داشته باشد؟ – چه کسی باید حکومت کند؟ – اگر حکومت ازان مردم است، آیا خودشان باید حکومت کنند یا نمایندگان‌شان؟ – آیا قدرت داشتن خوب است؟ – باید اطاعت کرد؟ چرا؟ جلسه نهم – چه کسی باید حکومت کند؟ – اگر حکومت ازان مردم است، آیا خودشان باید حکومت کنند یا نمایندگان‌شان؟ – آیا قدرت داشتن خوب است؟ – باید اطاعت کرد؟ چرا؟ جلسه دهم (پایانی) – آیا قدرت داشتن ارزش دارد؟ – باید اطاعت کرد؟ چرا؟

امیدوارم از این به بعد با حمایت معاونت های دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران در آخرین چهارشنبه هر ماه بصورت پخش زنده در خدمت علاقمندان باشم. سلسله نشست هایی خواهد بود درباره توانمندسازی و رشد فردی که در جریان آنها به برخی مقوله های عملی و کاربردی در خودشناسی اشاره خواهم کرد. عناوین ختصاص یافته به هر جلسه برگرفته از سوالات و پیشنهادات شایع دانشجویان دانشگاه است. سعی خواهم کرد که این عناوین را به بحث بگذارم و به پرسش های خاص درباره هریک در حد توان خودم و با تکیه و استناد به یافته های علمی پاسخ دهم. اولین جلسه به مقوله اعتماد و به قولی عزت نفس اختصاص دارد. شکایت از کمبود اعتماد به نفس و به اصطلاح باور نداشتن به خود از جمله موارد بسیار شایع است. بسیاری بر این باورند که آنچه در زندگی آنها را از پیشرفت باز داشته است از همین مشکل بر می خیزد. اما آیا واقعا اینگونه است؟ چند دهه پژوهش و چالش نشان داده اند که جایگاه مطرح شده درباره اهمیت عزت/اعتماد بنفس اغراق شده و حتی گمراه کننده بوده است و این مفهوم بدلایلی که اشاره خواهم کرد از جمله بازاریابی گسترده روانی، جایگاهی خاص در گفتمان سلامت روان در بسیاری کشورهای صنعتی و بویژه غربی پیدا کرده است. اشتغال ذهنی زیاد با آن و تلاش برای افزایش آن حتی با توسل به شیوه های ایجاد خود کاذب به منظور موفقیت رهگشا نبوده و برعکس عده ی زیادی را دچار عوارض کرده است. شاید حتی بتوان گفت که جویندگان شادکامی و خوشبختی بخاطر همین تاکید بر اصلاح اعتماد بنفس در کلاف سردرگم و بی حاصلی گرفتار شده اند. در صحبت این جلسه اشاره خواهم کرد که پرداختن به و تمرکز بر مفاهیمی چون کمالگرایی مشکل آفرین، اضطراب اجتماعی، حساسیت مفرط به طردشدگی و خودشیفتگی شاید جایگزین های بهتری باشند تا اشتغال با مقوله خود و جایگاه آن. امیدوارم این مبحث مورد توجه شما قرار گیرد.

چرا بعضی افراد زود اعتماد می‌کنند یا ساده‌لوح‌اند و بعضی سخت اعتماد می‌کنند یا بدبینند؟ چه می‌شود ما به افرادی اعتماد می‌کنیم و به افراد دیگری اعتماد نمی‌کنیم؟ اعتماد فردی و اعتماد اجتماعی به تربیت خانوادگی بستگی دارد یا ژنتیکی است؟ آیا به هوش یا هورمون‌های مغزی ارتباط دارد؟ روانشناسی اعتماد چیست؟ اعتماد پایدار است یا سیال (از اول تا آخر عمر با انسان می‌ماند یا تغییر می‌کند)؟ آیا اعتماد مقوله اخلاقی/عقلانی است؟