جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بزرگترین آفتی که شیعه را در طول تاریخ تهدید کرده، آفت “غلو” است (گزافه گویی و افراط در دین). از قرن اول اسلامی رفته رفته یک جریان افراطی در بین شیعیان ظهور کرد که امامان را موجودات فوق طبیعی و فوق بشر می‌‌شمرد، و در بارهٔ سرشت و شأن آنان مبالغه میکرد. امام حسین و واقعه عاشورا نیز از دستبرد این جریان انحرافی و افراطی در امان نماندند. شیعیان غالی یک سیمای افسانه‌ای و اسطوره‌ای برای امام حسین ساختند، و او را به یک موجود فوق طبیعی که تنها شمایل انسانی‌ دارد، تبدیل کردند. امام حسین و واقعه عاشورا شدیدا با امور غیبی گره خوردند، و به آفت غلو مبتلا شدند. امام حسینی‌ که امروزه در مساجد، هیات‌ها و دستجات عزاداری معرفی‌ میشود، همان امام حسین اسطوره‌ای و افسانه‌ای است که غالیان ساختند. در این سخنرانی به بررسی استحاله سیمای امام حسین توسط غالیان می‌‌پردازیم.

در جامعهٔ ما نامِ امام حسین یادآورِ فضیلت‌هایی همچون “عزّت” و “آزادگی” است؛ در عین حال عاشورا‌ی او حکایت از “تمنای مرگ” هم می‌‌کند. “تمنای مرگ” یک تعبیر قرآنی، و یکی‌ از شاخصه‌های عرفانِ شمس تبریزی و عرفانِ مولانا است. در بادیِ اَمر شاید عجیب بنظر برسد که مولانایی که بغایت طربناک و عاشقِ زندگی‌ بود، مشتاقِ مرگ هم بوده باشد. اشتیاق به مرگ یکی‌ از ویژه‌گی‌های اولیا الهی است، چون آنها مرگ را زیبا و مقدمه “وصال” می‌ دانند. البته تمنای مرگ به معنای بی‌ ارزش دیدنِ جان و زندگی‌، عمل انتحاری (مثل داعش) و یا روی مین رفتن نیست. تمنای مرگ برآمده از تأملاتِ عقلانی و شهودِ باطنی است. در این سخنرانی به بررسی “تمنای مرگ” در پرتو آیات قرآن کریم و آموزه‌های شمس و مولانا می‌‌پردازیم، تا عظمتِ کارِ کارستانی که امام حسین در کربلا کرد را بهتر دریابیم.

در روزگار دکتر علی‌ شریعتی‌، مزرعهٔ فرهنگی‌ اسلام به اصنافِ آفات مبتلا بود، و جامعه دینی ما رنجور از جهل، انحطاط و تحجر. متولیان دین که از جهلِ عوام تغذیه میکنند، انگیزه و رغبتی به اصلاحِ امرِ دین نداشتند. اساساً در آن دوران کمتر کسی‌ به اصلاحِ فکری – فرهنگی‌ جامعه می‌‌اندیشید. روشنفکران و سازمانهای پیشرو عمدتاً به کار سیاسی، و آنهم مبارزه مسلحانه و قهر آمیز، روی آورده بودند. شریعتی‌ از نادر روشنفکرانی بود که پس از تأمل و تعمق فراوان به این نتیجه رسید که در جامعه‌ای که دین نه تنها ایمان، بلکه فرهنگِ مردم است، بدون اصلاحِ دینی، انقلاب سیاسی محکوم به شکست است. هرچند شریعتی‌ تئوری منسجم و مدونی در باره اصلاح دینی بدست نداد، آثار وی نشان میدهد که پروژه اصلاحی‌اش دست کم بر ۳ رکن استوار بود :۱) “بازگشت به خویشتن”، ۲) “استخراج و تصفیه منابع فرهنگی‌”، ۳) “تجدید بنای فکر دینی”. شریعتی‌ هرچه در این مسیر پیش‌تر رفت، مخالفت روحانیون بلند پایه شیعه با او شدیدتر شد، چون آنان اصلاح را بدعت و حاملانش (روشنفکران) را خطری بالفعل برای امتیازات و موقعیت اجتماعی خویش می‌‌شمردند. بسیاری از آنان مطالعه و خرید و فروش آثار شریعتی‌ را تحریم کردند. در مقابل، نگاه و داوری شریعتی‌ دربارهٔ جامعه‌ روحانیت بسیار تیره و تار شد، و در نهایت رکن چهارمی در پروژهٔ اصلاح دینی وی پدید آمد: “اسلام منهای آخوند

میردامادی توضیح داد: چگونه رذیلت‌های ذهنی ما را تبدیل به متفکران بدی می‌کند میردامادی ضمن اشاره به نقش رذیلت‌های ذهنی در معرفت‌شناسی توضیح داد: اگر شما می‌خواهید یک فاعل معرفتی خوب شوید باید یکسری فضائل ذهنی در شما وجود داشته باشد یا در خودت بپرورانی و یکسری رذائل ذهنی را از خودت بزدایی.

میر شمس‌الدین ادیب سلطانی با اشاره به دو مفهوم فلسفه گرم و فلسفه سرد گفت: فلسفه سرد به گزارش، تعبیر و تفسیر جهان می‌پردازد و بیشتر با نظاره ارتباط دارد اما فلسفه گرم نماینده تغییر جهان است. این چنین است که می‌توان گفت در بریتانیا بر روی هم فلسفه سرد جریان دارد هر چند فلسفه تحلیلی فقط بریتانیایی نیست.