انتخاب استاد اخلاق | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
نام خانوادگی :
*
پست الکترونیک :
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
حروف تصویر :
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
انتخاب استاد اخلاق
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
انتخاب استاد اخلاق
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
استاد اخلاق
,
خودسازی و سلوک
,
تعلیم سیر و سلوک
سوال:
آيا در انجام سير و سلوك عبادي و تزكيه نفس و برنامه ريزي آن، نياز به استاد وجود دارد، لطفاً توضيح بفرماييد چگونه اين كار را بكنيم؟
پاسخ تفصیلی:
ورود به مباحث عرفاني نيازمند آن است كه انسان ضمن تزكيه نفس وادي عقل و سلوك نظري را طي كرده و سپس وارد وادي عرفان و عشق شود.
سلوک راه خدا دو مرحله دارد. نظري و عملي . براي سلوک نظري که همان طي کردن وادي عقل و عقلانيت است نيازي به استاد خاص نيست و بايد با مطالعه و تفکر و تحصيل علم از اساتيدي که در حوزه علوم ديني نقلي وعقلي تدريس مي کنند, انسان به مرحله عقلانيت صحيح ديني و حيات معقول برسد و براي تمام انديشه و باورها و اعمالش به دليل و حجت (دليل وحياني و قول و عمل معصوم ع) دست يابد و بعد اگر موفق بشود که وارد وادي عشق و سلوک و رياضت عملي شود, آنگاه نيازمند کسي است که خود سالک و راه بلد باشد.
براي اين دسته خود خداي متعال وعده داده است که اين نياز را در صورت صلاحيت تامين نمايد، ان جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا- بنابراين ذغدغه داشتن استاد در ابتداي راه بي مورد است و بايد به سلوک عقلي و انجام وظايف واجب و ترک حرام انديشيد و با صدق و اخلاص عمل کرد، خود خداي متعال به موقع راهنمايي براي سالک معين خواهد فرمود.
بنابراين همه مي توانند اين راه را طي كنند اما صحيح آن است كه پس از آشنايي با خداوند از طريق آيات آفاقي و انفسي و ايمان به او - يتلوا عليهم آياته- ابتدا نفس خود را اصلاح كنند و سپس علم و حكمت بياموزند -يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه - و بعد وارد وادي عشق و عرفان شوند.
عوام از مردم اگر بخواهند قبل از تحصيل علم و طي كردن وادي عقل مستقيم وارد عرفان شوند, دچار مشكلات عديده مانند افراط و تفريط و بريدگي خواهند شد و معلوم نيست وصولي براي ايشان حاصل شود.
لذا اولين كاري كه نياز هست آشنايي با ابعاد وجودي انسان يا خودشناسي است. يعني انسان با سه بعد نفس و عقل و قلب خود آشنا شود و كاركرد هر يك و روابط آنها با يكديگر را بداند, تا بتواند به صورت برنامه ريزي شده و عالمانه وارد خودسازي و سلوك شود. نياز به عالم و استاد هم براي اين است كه انسان با نحوه حركت عالمانه در اين مسير آشنا شود و به بيراهه نرود. استفاده از اساتيد به دو گونه است:
1- استفاده عام: يعني بهره مند شدن از رهنمود هاي کلي و عمومي و مواعظ و اندرزها و راهنمايي ها و تجربيات اخلاقي و سلوکي.
2- استفاده خاص: يعني خود را به طور کامل به استادي مطمئن و کامل و راه رفته و آشنا با سير و سلوک سپردن و روح خود را براي تربيت و تهذيب در اختيار او قرار دادن و از دستورات خاص و برنامه هاي سلوکي او پيروي کردن.
در صورت اول استفاده از اساتيد اخلاق متعدد به منظور ياد آوري و تذکر مطالب اخلاقي و معنوي و غرق نشدن در گرداب غفلت و جاذبه هاي مادي و دور نشدن از معنويات و قرار داشتن در جو و فضاي اخلاقي امري بي اشکال است و آثار و برکات فراواني به دنبال دارد.
اما در صورت دوم سفارش بزرگان اهل کمال و معرفت آن است که بايد با حوصله و تامل و تحقيق فراوان به دنبال استادي بود که با روحيات و اخلاقيات سالک و طالب معرفت و کمال، مجانست و سنخيت و سازگاري داشته باشد تا در راه سلوک معنوي مشکل و مانعي ايجاد نگردد. مثلا کسي که اهل بسط است با استادي که اهل قبض است تناسبي ندارد و يا سالکي که بيشتر اهل رجا و اميد است با استادي که حال غالب او خوف است هماهنگ نيست.
استاد اخلاق با استاد ساير علوم متفاوت است. در ساير علوم استاد مي تواند تدريس كند، بدون اينكه خود بدان علمي كه تدريس مي كند، آراسته باشد. بسياري از علوم خارج از حوزه شخصيت انسان هستند و روي شخصيت انسان تاثير خاصي ندارند، همچون رياضيات، فيزيك، شيمي و مانند آن، ولي اخلاق اينگونه نيست. اخلاق روي خود فرد و شخصيت او اثر مي گذارد و منش او را شكل مي دهد. استاد اخلاق بايد خودش آراسته به فضايل و صفات و اعمال پسنديده باشد تا بر شاگردان خود تاثير بگذارد.
بدون شک دستيابي به راهنمايي بصير و استادي خبير که خود فراز و نشيب هاي راه بندگي و خودسازي را پيموده باشد و با خطرات و موانع و سختي هاي راه آشنا باشد و بتواند در اين راه دشوار دستگير و ياور انسان باشد از نعمت هاي بزرگ الهي است. نمي توان انکار کرد که استمداد از انفاس قدسي پاکان وسيله اي مناسب براي رسيدن به کمال و حل مشکلات اخلاقي است، ولي آگاهان و مربيان واقعي و دلسوز هشدار مي دهند که راهروان راه کمال و قرب الهي نبايد به آساني خود را دست هر مدعي معرفت و کمال بسپارند و تا از صلاحت و قابليت آنها آگاه نگردند نبايد خود را در اختيار آنها قرار دهند. حتي انجام کارهاي خارق العاده و شگفت انگيزي مانند خبر دادن از اسرار درون و يا مطالب مربوط به آينده و عبور از روي آب و آتش و امثال اين کارها نيز نمي تواند ملاک صلاحيت و درستي مدعي تربيت باشد چون اين گونه اعمال نيز از مرتاضان بي تقوا و بي دين نيز سر مي زند. از طرفي دسترسي به استاد لايق و خبير براي همه امکان پذير نمي باشد و اين بدين معنا نيست که تربيت و پرورش اخلاق و عروج معنوي براي اين گروه از مردم ناممکن است. افراد فراواني با استفاده از هدايت قرآن و روايات و سخنان بزرگان در کتاب هاي اخلاقي و التزام عملي به آنها و رعايت تقوا و استقامت در راه بندگي به تعالات بالايي رسيده اند.
در مراحل بالا نقش استاد در تهذيب نفس و سير و سلوك، بسيار تعيين كننده است و عارفان تأكيد فراوانى بر آن كردهاند. بدون داشتن استاد، قدم نهادن در مسير سلوك، مىتواند آفتهايى براى انسان داشته باشد كه گاهى جبرانناپذير است. مانند وارد آوردن فشار بيش از حد بر خود و خروج از تعادل روحى و روانى بر اثر رياضتهاى شديد و غلبه اوهام بر ذهن انسان يا گرفتار شدن در دام كبر و عجب و يا عدم تشخيص القائات شيطانى از الهامات غيبى و آفات و مفاسد ديگر كه هر يك از آنها، براى سقوط معنوى انسان كافى است.
البته در سير و سلوك، كار اصلى را خود سالك انجام مىدهد؛ اما استاد، نقش يك راهنماى با تجربهاى است را دارد كه از اين راه آگاهى دارد و از خطرات و خصوصيات آن مطلع است و وسيله حركت را به خوبى مىشناسد و آن را در اختيار سالك قرار مىدهد. گاهى انسان سالك، نيازمند ذكر خاصى است تا حالت ومقام معنوى خاصى در او ايجاد شود كه استاد آن را تشخيص مىدهد. همچنين مراقبتهايى كه سالك بايد انجام دهد - كه داراى مراتب مختلف است - تشخيص آن با استاد است. اگر مراقبه سالك بيش از توان روحى و معنوى او باشد، نمىتواند دوام بياورد و از ادامه راه منصرف خواهد شد. فوايد وجود استاد، فراوان است و به همين اندازه اكتفا مىشود.
البته اين بدين معنا نيست كه انسان بدون استاد، نمىتواند به سعادت برسد؛ بلكه عمل به دستوراتى كه به صورت كلى و عمومى در قرآن كريم و روايات آمده است و عمل خالصانه، تقوا داشتن، پاك بودن، وظيفه خود را به نحو شايسته انجام دادن، احترام به والدين و... همگى زمينهساز سعادت انسان مىباشند و كم نبودهاند بندگانى كه از اين راهها به قرب الهى رسيده و شايسته لطف ويژه خداوند گشتهاند.
دسترسى به استاد سير و سلوك از طريق كسانى ميسّر است كه در اين راه گام برداشتهاند و اساتيد اين راه را مىشناسند. اما نكته مهم در اين رابطه، اين است كه كسانى كه به اسم ارشاد و هدايت و داشتن منصب استادى در راه معنويت، جوانان را فريب داده و آنان را از مسير حق منحرف كردهاند؛ در طول تاريخ اندك نبودهاند. كسانى كه خود بويى از حقيقت و بندگى خداوند نبردهاند و قدمى در اين راه برنداشتهاند و با كتاب و سنت آشنايى ندارند و تنها به قصد منافع دنيوى و كسب شهرت و دكان باز كردن خود را استاد راه معرفى كرده و دلهاى پاك و با صفا و خداجوى جوانانى را كه به دنبال نداى فطرت خدايى در جست و جوى حقيقت مىباشند، منحرف نمودهاند. بنابراين نمىتوان به سادگى و بدون تحقيق كافى و اطمينان به كسى سرسپرد و او را به عنوان استاد انتخاب نمود.
پس در سير و سلوك، ملازمت به دستورات شرع مقدس، اساس كار مىباشد و نياز به استاد را جبران مىكند. از آيه شريفه سوره «عنكبوت» استفاده مىشود كه: هر كس در راه رسيدن به رضايت و خشنودى الهى تلاش كند، خداوند او را به راههاى خود هدايت مىنمايد:
(والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا ان الله لمع المحسنين)
؛ «و كسانى كه در راه ما مجاهده كنند، ما به سوى راههاى خود هدايتشان مىكنيم و خدا همواره با نيكوكاران است».
اينكه مىفرمايد بعد از مجاهده و تلاش، مؤمن مشمول هدايت الهى مىشود، اشاره به اين است كه خداوند اسباب و وسايل هدايت و به عبارتى سير در طريق صراط مستقيم را برايش فراهم مىسازد.
وقتى از آيت الله بهجت پرسيده شد؛ استادى به ما معرفى كنيد؛ فرمودند: «به هر آنچه مىدانيد صحيح است عمل كنيد، اگر ديديد در سيرتان وقفهاى رخ داده است، بدانيد از دانستههاى خود عدول نمودهايد».
در صورتي كه موفق به يافتن استاد اخلاق شديد، شايسته است بدانيد، استاد اخلاق لازم است از ابعاد فراوانى برخوردار باشد كه با اختصار به برخى از آنها اشاره مىشود:
اول: نكاتي كه مربوط به شخص او است نظير:
1- برخوردار از آراستگى ظاهر باشد؛
2- خودساخته و مهذب باشد؛
3- وقار و ادب در وجودش نمودار باشد؛
4- زهد و ساده زيستى را رعايت نمايد؛
5- بهره كافى از حكمت و معارف داشته باشد.
دوم: نكاتي كه مربوط به محتواى سخن او است نظير:
1- آموزنده و مفيد باشد؛
2- در انتخاب و گزينش خوشذوق باشد؛
3- نظم و تناسب در كلام را رعايت كند؛
4- عباراتش بليغ و رسا باشد؛
5- تعبيراتش خوش آهنگ، نرم و دلنشين باشد؛
6- استوار و توجيهپذير باشد؛
7- در مجموع جذّاب و گيرا باشد؛
8- و در نهايت در انسان انگيزش ايجاد كند.
نکته آخر اين که؛ بزرگان عرفان و اخلاق معاصر ما هم چون حضرت آيت الله العظمي بهجت، حضرت آيت الله جوادي آملي و حضرت آيت الله حق شناس تأکيد دارند که اگر شما به دستورات اسلام عمل کنيد و محرمات را ترک کنيد و واجبات را عمل کنيد و با قرآن و دعا مأنوس باشيد و کتاب هاي اخلاقي مناسب را بخوانيد و سعي کنيد عمل کنيد. نيازي به استاد خاصي نداريد و اگر نيازي به استاد باشد خودش به سراغ شما مي آيد.
در شهر تهران مي توانيد به اين اساتيد مراجعه نماييد و از درس هاي اخلاقي و ارشاد ايشان استفاده کنيد.
آيت الله حاج آقا مجتبي تهراني: تهران، خيابان شهداء، خيابان ايران، بعد از مسجد احمديه ، ساختمان دبيرستان نور چهارشنبه شب ها و تمام شب هاي ماه مبارك رمضان
حاج آقاي خوشوقت: تهران ، خيابان شريعتي، سه راه طالقاني، داخل مسجد
حاج آقا، هر شب چند دقيقه بين نماز صحبت مىكند و سعى دارد با موعظه دانشجويان را با اصول اسلام آشنا سازد. جملههاى ناب و كوتاه او همواره خاطر جوانان دانشجو را نوازش مىدهد.شما مي توانيد با ايشان ارتباط برقرار نماييد.
براي مطالعه در اين زمينه منابعي از كتابهاي اخلاقي و عرفان عملي معرفي مي شود:
1. اوصاف الاشراف، خواجه نصيرالدين طوسي
2. منازل السائرين، خواجه عبدالله انصاري
3. جامع السعادات، نراقي
4. الاخلاق، شبر
5. سير و سلوك، بحرالعلوم
6. لب اللباب، علامه طباطبايي
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://akhlagh.porsemani.ir/node/555
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های اخلاق و عرفان سایت پرسمان
یادداشت :
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت